در خصوص اقلیم شناسی

اقلیم شناسی ایران

ایران در عرض جغرافیایی ۲۵ درجه و ۴۰ ثانیه و به صورت فلاتی بلند می باشد و اکثر زمینهای آن بیشتر از ۴۷۵ متر از سطح آبهای سواحل خلیج فارس ارتفاع داشته و در قسمت معتدل نیم¬کره¬ی شمالی واقع شده است .

ایران از دو حوزه دارای دریا است . حوزه¬ی خلیج فارس و اقیانوس هند و حوزه¬ی شمال دریای خزر که بزرگترین دریاچه دنیا می باشد . در کناره¬های حوزه¬ی شمالی ، سلسله جبال البرز و از طرف دیگر سلسله کوههای زاگرس مانع از رسیدن هوای معتدل مرطوب و سرد به قسمتهای میانی و کویری کشور می¬شود. به طوری که این عوامل باعث شده که نقاط مختلف ایران دارای آب و هوائی متمایز از یکدیگر باشد و به نام اقلیم چهارگانه مشهور شده که ذیلاً به شرح آن و معماری آن اقلیمها می پردازیم

۱ـ اقلیم معتدل و مرطوب ( سواحل دریای خزر ) .

۲ـ اقلیم سرد ( کوهستانهای غربی ) و سرزمین های آن اقلیم .

۳ـ اقلیم گرم و خشک ( فلات مرکزی ایران ).

۴ـ اقلیم گرم و مرطوب ( سواحل جنوب و خلیج فارس ) .

معماری بومی اقلیم معتدل مرطوب

الف : به علت رطوبت فراوان و بارندگی بیشتر بناهای شهرکها و خصوصاً روستاها که از کلبه های چوبی می باشد ، از یکدیگر جدا و با رعایت فاصله از یکدیگر ساخته می¬شود. به علت فراوانی چوب در این مناطق ، بدنه¬ی بناها چوبی و یا از نوع مصالح سبک با پوششهای شیبدار تند از ورق و سفال می باشد که اسکلت آنها اکثراً بر روی کلافهای ستون و بلندتر از سطح زمین قرار دارد .

ب : در معماری بومی این اقلیم دیوارها و فضاها طوری ساخته می¬شوند که کوران هوا در فضاهای اسکلت چوبی به درستی انجام شود . ضمناً در مسیر باد اسکلتهای چوبی کاملاً مسدود و بسته و فاقد تهویه و پنجره می باشد ، زیرا در اثر عدم توجه به این اصول ، باد اسکلت بنا را واژگون کرده و باعث تخریب آن می¬شود.

ج : در نقاط کوهستانی و مرتفع از وجود پی سازی و سنگ و مصالح مقاوم و سنگین استفاده می¬شود. اما در برخی از مکانهای استفاده از کرسی سازیها و کوره پوشها برای عاری ساختن رطوبت نیز به کار می رود . ( شکل های ۱۵ و ۱۶ )

معماری بومی اقلیم سرد

الف : بناهای این خطه به شکل متراکم در جوار یکدیگر با دیوارهای ضخیم و از نوع مصالح مقاوم ساخته می¬شود. چنانچه نوع دیوارها به شکل دوجداره و سقفها دو پوششه انتخاب گردد ، عایق اصولی به وجود خواهد آمد .

ب : پنجره ـ بازشو ـ و نورگیر باید در ابعادی تعبیه شود که از هدر رفتن گرما از فضاهای داخلی به خارج ساختمان جلوگیری کند . چنانچه پنجره دوجدار ساخته شود ، به مراتب بهتر است .

ج : در طراحی ساختمانها باید ابعاد سطوح خارجی که به عنوان نمای ساختمان شناخته می¬شود بسیار کم باشد . تعداد پنجره های لازم جهت رسیدن نور به فضاهای داخلی