اثر معماری سنتی بر حرارت محیط
در بررسی معماری سنتی و بافت شهرهای مرکزی ، جنوبی و کویری و روستاهای این مراکز نسبت به نوع آب و هوای گرم ، گرم خشک ، گرم مرطوب و در موارد بادهای نامطبوع در شکل ساخت و بافت شهری و یا روستایی کاملاً مؤثر بوده است .
آب و هوا و نوع اقلیم همیشه مسئله ای بوده که انسان طی هزاران سال تجربه با آن مقابله کرده است . مسلاماً مشکلات زیادی برای زیست مردم ، نواحی اقلیمهای گرم خشک و گرم مرطوب مانند مسئله¬ی آفتاب سوزان ، گرمای زیاد و اختلاف درجه حرارت و نوسانات آن در روز و نقصان یافتن آن به مقداری قابل توجه در نسیمهای شب مورد توجه بوده است . تابستان های سخت و زمستان های سرد ناشی از محیط کویری و در مواردی ، طوفانهای پر گرد و غبار و بادهای خشک و داغ و نامطبوع ، انسان را به فکر چاره واداشته است . بشر با گذشت هزاران سال و کسب تجربه ، راه حلهایی در اشکال گوناگون برای این امر مهم در دنیا و به خصوص در ایران پیدا کرده که هدف همگی آنها راحت سازی مکان زندگی فردی و در برخی موارد اماکن اجتماعی نیز بوده است .
اخلاق اسلامی در معماری سنتی:
با قدم زدن در میان بافت قدیمی شهرهایمان یکی از با شکوه ترین مشخصه های معماری سنتی ایران را در طراحی خانه ها میتوان کاملا” مشاهده کرد و آن پایبندی معمار به اصول و اعتقاداتش می باشد. انسانی که از میان خود مردم با فرهنگی همسان با آنان آمده،تا صادقانه خانه ای بسازد که محلی برای زندگی باشد و این صداقت معمار است که حیات جاودانه به این بنا ها میبخشد و بدینگونه خانه ها ، مساجد، مدارسه هایمان همه و همه محل اجتماع تمامی مبانی اخلاقی شده اند.
با عبور از کوچه های قدیمی، ساختار درونگرای خانه ها به منظور حفظ حریم خصوصی یشان را میتوان دید و آرامش حاکم بر داخل این خانه ها را،از بیرون نیز میتوان درک کرد. همچنین در فضای خارج از خانه نیزحال و هوایی مشابه وجود دارد، ساباطهایی که با طول ۳ الی ۴ متر در مقابل درهای ورودیشان برروی پیاده روها گذاشته شده تا عابران و مهمانان از آفتاب شدید و بادوباران محفوظ بمانند و سکویی در کنار در ورودی به منظور نشستن ویا گذاشتن بار و رفع خستگی، تمامی این عوامل بیانگر احترامی است که ساکنین آن خانه به رهگذران می گذاشتند.