معماری سبز 3

لزوم توجه به تخریب ساختمان و تدوین ضوابط مرتبط با آن

امروزه شیوه­ های ساخت و ساز و تخریب در محیط های شهری کشورمان باعث ایجاد مشکلات و زمینه بروز نارسایی های بسیاری برای شهروندان در تمام مراحل اجرائی آن می شود.

امروزه شیوه­ های ساخت و ساز و تخریب در محیط های شهری کشورمان باعث ایجاد مشکلات و زمینه بروز نارسایی های بسیاری برای شهروندان در تمام مراحل اجرائی آن می شود. از زمانی که ساخت یک بنا شروع می شود یا ساختمانی برای تجدید بنا تخریب می شود، زندگی و آسایش همسایگان و شهروندان را تحت تاثیر قرار می دهد.

روش ساخت و ساز در کشور بسیار زمان بر است و این امر زمینه ساز افزایش آلودگی صوتی، آلودگی محیط، افزایش هزینه و انباشت مصالح در محیط کارگاه و اطراف سایت در طول مدت ساخت و ساز می­باشد. همچنین شیوه ساخت و ساز به­ گونه­ای است که در بسیاری مواقع تخریب بنای موجود به سختی امکانپذیر بوده و نخاله ­های باقیمانده هم قابل بازگرداندن به طبیعت نیستند و علاوه براین در بسیاری موارد منجر به خسارتهای جانی و مالی به شهروندان و کارگران ساختمانی شده است. از این رو لزوم کنترل، نظارت و منطقی کردن شیوه های تخریب و ساخت و ساز الزامی به نظر می­رسد. مطالعات انجام گرفته در رابطه با وضعیت تخریب در برخی از شهرهای دنیا ضرورت اقدامات لازم در دو بخش ساخت و ساز و دستورالعمل­ها و آیین نامه ­های تخریب برای شهر تهران را به شرح زیر نمایان می سازد:

ساخت و ساز

    الف) ضرورت تغییر در روش اجرای ساختمان: بدون تردید تغییر در روش های سنتی ساخت و بهره گیری از مصالح و فناوریهای جدید در جهت افزایش سرعت اجرای ساختمان و نیز کاهش هزینه ساخت و در نهایت سادگی و سرعت در تخریب، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. این امر به خصوص در کاهش نخاله های تولید شده و آلودگی کمتر محیط زیست می تواند بسیار حائز اهمیت باشد؛ 

    ب) افزایش عمر ساختمانها: در ایران سیستم های ساخت به گونه ای است که عمر ساختمانها کم می باشد و تخریب آنها در بازه های زمانی کم رخ می دهد. می توان با افزایش عمر ساختمانها تا سطح استاندارد جهانی، شرایطی فراهم آورد که تخریب در بازه زمانی بلند صورت گیرد که به طبع آن اثرات سوء تخریب کمتر خواهد بود.

دستورالعمل ها و آیین نامه ها

بخش دیگر مربوط به دستورالعمل­ها و آیین نامه های تخریب می باشد. لازم است مجموعه قوانین جامع که تمام ابعاد تخریب را پوشش دهد، تدوین گردد. این قوانین از یک طرف خود بنا، محیط و ساکنین اطراف ساختمان مورد تخریب را باید مدنظر قرار دهد و از طرف دیگر نقش عوامل اجرائی (مجری- ناظر) مرتبط با تخریب را باید مشخص کند. برای رسیدن به نقطه مطلوب در این فرآیند مشکلات عدیده­ای وجود دارد، شهرداری به عنوان دستگاه ناظر بر ساخت و ساز می تواند نقش کلیدی در این زمینه ایفا نماید. بدین خاطر برای مساله تخریب باید اقدامات زیر صورت بگیرد:

     1. ضرورت ورود مبحث تخریب به عنوان بحثی مجزا در مجموعه مباحث مقررات ملی ساختمان: یکی از اساسی‌ترین راهبردهای اجرایی برای تامین آسایش و امنیت شهروندان تدوین و انتشار یک مبحث از مقررات ملی ساختمان در زمینه تخریب ساختمان می باشد که این هدف را می توان با همکاری بین شهرداری و وزارت راه و شهرسازی تحقق بخشید؛

     2. ضرورت وجود مجری مشخص در امر تخریب: کلیه عملیات اجرایی ساختمان باید توسط اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرائی ساختمان به عنوان مجری صورت گیرد. در کشور ما مجری خاص برای تخریب وجود ندارد. این امر زمینه ساز بروز نارسایی های بسیاری در زمینه تخریب به دلیل ناآشنا بودن مجریان به سیستمهای نوین تخریب می باشد؛ 

     3. ضرورت تعیین نقش ناظران: براساس قوانین موجود برای تخریب حضور ناظر الزامی شده است. این در حالی است که در ارتباط با تخریب مقرراتی برای کمک به ناظر وجود ندارد و آنها در این ارتباط آموزش ندیده­اند. بنابراین لازم است در دوره های آموزشی اخذ پروانه اشتغال برای تخریب نیز مبحثی گنجانده شود؛ 

     4. ضرورت تهیه آیین نامه­ ها و مقررات تخریب در شهرداری: مقررات موجود برای تخریب در ایران به صورت ناقص و پراکنده در آیین نامه های مختلف آمده است، از این رو لازم است در آیین نامه های موجود بازنگری و یک مجموعه جامع تهیه شود که تمام بخشهای تخریب را دربرگیرد.